Je unieke huidmicrobioom

Allemaal beestjes

Misschien vind je het een enge gedachte, maar we leven niet alleen leven in ons lichaam. Dagelijks sleuren we zo'n 2 tot 3 kilo onzichtbare beestjes met ons mee, bestaande uit hoofdzakelijk bacteriën, virussen, schimmels, gisten en huidmijten. Triljoenen micro-organismen die op en in ons lichaam wonen vormen samen het microbioom, waaronder ook het huidmicrobioom (voorheen huidflora genoemd). Elke vierkante cm van onze huid wordt bewoond door zo'n miljoen micro-organismen. 

Vooraleer je naar je badkamer vlucht om deze van je huid te boenen en te schrobben: doe dit vooral niet want deze beestjes spelen een essentiële rol bij onze gezondheid. Meer nog: veel huidaandoeningen en gezondheidsproblemen ontstaan uit een verstoring van het microbioom.

Tijdelijke en vaste bewoners

Het microbioom bestaat uit zowel tijdelijke bewoners die maar kort op onze huid logeren, eerder door toeval zoals handcontact bijvoorbeeld, als vaste bewoners die permanent op onze huid verblijven. De tijdelijke bewoners vermenigvuldigen zich niet en worden weer van onze huid verwijderd door de handen te wassen met water en zeep, terwijl de vaste bewoners gebruik maken van de gastvrijheid van ons lichaam om zich te vermenigvuldigen.

De micro-organismen zien onze huid als voedingsbron en leven van dode huidcellen, talg, zweet en huidvetten op onze huid. Deze voedingsbronnen worden door de micro-organismen bewerkt en omgezet naar nuttige zuren en anti-microbiële peptiden. Op die manier verwijderen ze al het afval en houden ze onze huid als het ware... schoon.

Eerstelijnsdefensie

Als ons lichaam in balans is leven alle micro-organismen in symbiose met elkaar en gunnen elkaar een plaatsje op en in ons lichaam. Samen beschermen ze ons tegen gevaarlijke invloeden van buitenaf. Ze ondersteunen ons immuunsysteem en reageren op ziektemakende indringers. Maar is er een verstoring door bijvoorbeeld veranderende samenstelling van het humane microbioom of een verstoorde immuunrespons, dan spreken we van een dysbiose met alle gevolgen van dien, zoals:

  • ontstekingsreacties in het lichaam (vb ziekte van Crohn) of op de huid
  • uitlokken of verergeren van eczeem, psoriasis, acné, rosacea
  • allergieën, astma, longontsteking, bronchitis

De pathogene (ziekteverwekkende) microbiotica krijgen dan de overhand en er ontstaat een defect in de huidbarrière of in het ergste geval wordt je ziek.

Ons aangeboren immuunsysteem werkt nauw samen met het humane microbioom. Een juiste samenstelling van de residente micro-organismen speelt een belangrijke rol in de eerstelijnsafweer van het immuunsysteem. Idealiter houden de micro-organismen elkaar in evenwicht en houden de zuurtegraad op peil.

De verhouding waarin bacteriën in en op je lijf voorkomen, verschilt per mens en per lichaamszone. Elke persoon heeft zijn eigen uniek microbioom, als een soort eigen unieke vingerafdruk.

Het menselijk microbioom start al van voor de geboorte. Studies tonen aan dat er al in de baarmoeder, de placenta en ook in het vruchtwater van de foetus kleine hoeveelheden bacteriën aanwezig zijn. Hoewel de foetus al voor de geboorte in contact komt met bacteriën, krijgt de baby tijdens een natuurlijke geboorte een significante populatie mee via het geboortekanaal van de moeder. Deze moederlijke bacteriesoorten zijn nuttig en noodzakelijk voor onze gezondheid. Door hun aanwezigheid ontwikkel je als baby een sterk microbioom en een getraind immuunsysteem.

Microbioom influencers

Heel wat factoren zijn bepalend voor de samenstelling van je microbioom, zoals:

  • Zuurtegraad van je huid
  • Zoutgehalte van je huid: bij vochtverlies verandert je zweetafscheiding en daardoor ook je microbioom.
  • Talgsamenstelling: de verhouding van de vetten in je talg bepaalt mee je microbioom.
  • Geslacht: bij mannen leven er grotere koloniën streptococcen en is er een grotere bacteriële diversiteit. 
  • Leeftijd: vanaf de geboorte zal het microbioom bij een baby zich steeds verder gaan ontwikkelen.
  • Genetische achtergrond: genetische en verworven afweerstoornissen kunnen overmatige ontstekingsreacties veroorzaken waarbij de immuunreacties zelf blijvend verstoord zijn. Je microbioom zal verwant zijn aan dat van je familie.
  • UVB/UVA-licht: hebben grote invloed op het microbioom. Dat geldt zowel voor straling door de zon als zonnebank. Uitdroging en verdikking van de epidermis heeft invloed op het microbioom.
  • Gebruik van cosmetica: cosmetica met een te hoge pH-waarde en/of teveel bewaarmiddelen, te vaak reinigen met alkalische zepen en een gevoelige huid te intensief en/of te vaak scrubben kan een negatief effect hebben op het microbioom.
  • Beroep: als je de ganse dag binnen zit achter een beeldscherm zal je microbioom verschillen van iemand die de ganse dag in de buitenlucht werkt.
  • Leefomgeving: ook waar je woont op de wereld, in welk klimaat, in een dorp of in de stad, veel of weinig mensen bij elkaar, in een ruim huis of een klein hutje zonder sanitair bepaalt mee je microbioom. Woon je in de woestijn of aan de zee, dan heb je een ander microbioom.
  • Levensstijl: roken, overmatig drankgebruik, drugsgebruik en onregelmatige levensstijl beïnvloedt je microbioom. Je microbioom zal verwant zijn aan dat van je huisgenoten.
  • Hormonen: in de puberteit hebben ook de ontwikkeling van androgene en oestrogene hormonen een effect op het microbioom. Ook het stresshormoon cortisol kan het microbioom beïnvloeden.
  • Medicatie: na een kuur antibiotica duurt het maanden vooraleer je darmflora weer hersteld is.

Je unieke huidmicrobioom

{{ popup_title }}

{{ popup_close_text }}

x